2. Geschiedenis van make-up

Tegenwoordig is het heel normaal om make-up te gebruiken. Wij zijn niet anders gewend dan dat winkels vol liggen met cosmetica. Het is voor de meesten, vooral vrouwen, de normaalste zaak van de wereld om opgemaakt de deur uit te gaan. Maar waar komt dit nou eigenlijk vandaan en hoe is make-up ontstaan? Gebruikten zij vroeger ook make-up op de manier waarop wij het nu gebruiken?

Oude Egypte
Make-up wordt voor het eerst vermeld in de geschriften in de tijd van het oude Egypte. In deze  tijd maakte men gebruik van producten als henna, gele en rode oker, kopersulfaat, grafiet en malachiet en andere puur natuurlijke producten. Deze natuurlijke producten werden vermengd met olie en/of water om de substantie aan te kunnen brengen op het gezicht en ook vaak andere lichaamsdelen. Er zijn verschillende bewijzen hiervoor in piramides gevonden. De vrouwen gebruikten ook donkergroene make-up rond de ogen. Ook werd kool of lood gebruikt om wimpers donker te kleuren en lijntjes boven en onder de ogen te zetten. Dit was niet alleen om er mooi uit te zien, de donkere gekleurden ogen hielden de duivels op afstand. En daarnaast zou de make up beschermen tegen oogziekten en de zon. Daarom gebruikten zowel mannen als vrouwen deze oogmake-up. Een zeer bekend voorbeeld hiervan is de ‘Buste van Nefertiti’.














                                                                     Buste van Nefertiti

China
De nagellak lijkt zijn oorsprong te hebben in China, er werd waarschijnlijk henna op de nagels gesmeerd. Aan de kleur van de nagels was de sociale status van iemand af te lezen. De chinezen gebruikten een mengsel van bijenwas, eiwitten en gelatine om de nagels kleur te geven. De koninklijke familie mocht goud en zilver gebruiken, de elite andere heldere kleur. Hoe lager de rang, hoe minder fel de kleur. Ook in China wist men een vorm van make up te gebruiken met krijt, kalk en cyanide om hun gezicht onnatuurlijk wit te kleuren.

Griekse vrouwen
Griekse vrouwen waren bleek en smeerden kersensap op hun lippen, als werking van lippenstift. De ogen werden ook zwart omrand en voor de wangen werd rouge gebruikt.

Romeinen
De Romeinen gebruikten blauwe verf om hun aders te benadrukken. Ze poetsten hun tanden met een soort puimsteen en ook de nagels werden met verschillende middeltjes gelakt. Alle poeders en crèmes werden gemaakt door slavinnen, de Cosmetae. Daar is de huidige naam voor make up, cosmetica, dan ook van afgeleid. In de vele badhuizen werden allerlei geurende oliën gebruikt en de wenkbrauwen werden keurig geëpileerd.  Een Romeinse Bijbelschrijver Plautus schreef: ‘Een vrouw zonder verf (make up) is als eten zonder zout’.

Middeleeuwen
Ook in de Middeleeuwen bleef een bleek gezicht bepalend voor het uiterlijk. De traditie en gezegde van Plautus bleek totaal verleden tijd. Niet alleen poeders werden gebruikt om het gezicht zo wit mogelijk te houden. Enkele vrouwen gebruikten een drastische maatregel, bloeden. De populairste manier was het gebruik van bloedzuigers. Door het verliezen van bloed werd je natuurlijk ook lichter. Vooral de adel kon zich dit veroorloven. Hier was een reden voor namelijk een bleek gezicht was een teken dat iemand niet vaak buiten kwam, dus geen zware arbeid hoefde te verrichten en daarom wel van goede afkomst moest zijn. De christelijke kerk was ook geen voorstander van ‘opmaak’ maar hield de aristocratie niet tegen. De mengsels die deze aristocratie gebruikte waren vaak slecht voor de gezondheid en in sommige gevallen dodelijk.

Een Italiaanse dame, Signora Toffana, was hierin wel heel rigoureus. De vrouw zou zijn gedreven door woede en haat richting mannen. Ze maakte poeder voor haar clientèle met giftige stoffen. De aristocratische dames kregen van de Signora uitgebreide instructies voor het gebruik van het dodelijke goedje dat ze verkocht onder de naam Aqua Toffana. Het middel mocht door de dames alleen op het gezicht worden aangebracht en niet worden ingeslikt. Helaas kregen de echtgenoten van de dames geen instructies. Bijna 600 mannelijke slachtoffers later werd de Signora geëxecuteerd in 1719.






                                                                                                Signora Toffana
18^e eeuw
In de 18^e eeuw was er sprake van de zogenaamde pruikentijd. In deze tijd gebruikten alleen de mannen en vrouwen van Adel make up, vooral witte poeder en rouge. In deze tijd was de reden hiervoor hetzelfde als in de Middeleeuwen. Een blanke huid betekende welvaart.
Daarentegen werden vrouwen uit lagere sociale klassen vaak als een prostituee gezien wanneer zij make-up droegen.  Naast make-up wilde in het begin van de 18^e eeuw vrouwen hun ogen laten sprankelen, hiervoor gebruikten zij het giftig kruid belladonna. Maar enkele druppels citroensap was het zeer pijnlijke andere alternatief.

Volgens de massa bleef het opzichtige make-up een ordinair imago houden. Het moest een beetje bedekt, niet te opzichtig en zeker niet te kleurrijk. Het geheel zou er natuurlijk en tegelijkertijd onschuldig uit moeten zien.

Na de Franse Revolutie
In Frankrijk na de Revolutie werd na een lange tijd rode rouge en rode lippen juist populair gezien in plaats van ordinair.. De Fransen gingen voor het gezonde uiterlijk, maar de rest van Europa was afwachtend. Ze keken er met een schuin oog naar en meenden dat de ‘beschilderde’ Fransen iets te verbergen hadden. Men hield nog steeds van natuurlijke en meer gematigde kleuren en ook de witte gezichten waren nog lang niet uit de mode. De middeltjes werden nog steeds vaak thuisgemaakt en waren niet allemaal even gezond of hygiënisch. Enkelen bevatten lood en kwik.

Japan
Ook rond deze tijd in Japan droegen geisha’s lippenstift van vermalen saffloer-bloemblaadjes. Hiermee werden ook de wenkbrauwen en ooghoeken gedaan. Staafjes van bintsuke-wax, een zachtere versie van de haar wax die sumoworstelaars gebruiken, werden als basis make up gebruikt. Witte pasta en poeder kleurden het gezicht. Rouge omcirkelde de ogen en definieerde de neus.

19^e eeuw
In de 19^e eeuw verklaarde Koningin Victoria dat make-up onbeleefd zou zijn. Het zag er als een vulgair iets uit, dat alleen werd gebruikt door prostituees en acteurs.

Tweede helft van de 19^e eeuw
Tweede helft van de 19^e eeuw was voor de wereld van make-up een revolutionaire tijd. Door het gebruik van natuurlijke producten, zoals plantenextracten, en (chemische) kleurstoffen kon men producten maken die toepasbaar waren op bijna elk lichaamsdeel. Langzamerhand werd make-up in al zijn kleuren, geuren en vormen razend populair.

20^ste eeuw
In de Tweede Wereldoorlog werd make-up in het Westen algemeen geaccepteerd, behalve in nazi-Duitsland, deze ontwikkeling werd in Duitsland echter als een halt toegeroepen. De nazi’s hielden er namelijk de slogan ‘Die deutsche Frau schminkt sich nicht’ op na. Er werd dan ook flink propaganda tegen gemaakt. Make-up werd door hen nog steeds geassocieerd met de Fransen en de prostitutie, iets waar de Duitse vrouw zich verre van moest houden.

Na de Tweede Wereldoorlog werd make- up volledig geaccepteerd, met dank aan beroemdheden als Audrey Hepburn, Marilyn Monroe en Twiggy die de trend doorzetten. Vooral in de jaren ’60 werd er, net als in andere gebieden, veel met make-up geëxperimenteerd en werden de klassiekers herontdekt. Toen werd de gangbare naam voor opmaakspullen ook het Engelse ‘make-up’.

In de 20^e eeuw werd make-up steeds normaler. Vooral vanaf de jaren ’30 werd het steeds gebruikelijker om make-up te gebruiken, in navolging van de filmsterren uit Hollywood. Zo werd bijvoorbeeld de eerste mascara uitgevonden door een Amerikaanse chemicus T.L.  Williams, die het product Mabel noemde, naar zijn zus. Het merk bestaat nog steeds als Maybelline.





 

         Eerste Mascara van Maybelline in 1913                        Huidige Mascara van Maybelline

Mede door de mascara kwam de cosmetica-industrie op gang. Zo ging 1923 gepaard met de eerste wimperkruller, Kurlash, voor vijf dollar. Rond 1929 stapten de dames ook eindelijk af van een bleke huid en kwamen er producten als zelfbruin makende middelen. Drogisten en Parfumerieën waren er nog niet, zoals ze er nu zijn. Veel vrouwen kochten de producten via de post. Men kwam in aanmerking met producten via magazines als de Vogue.

Tegenwoordig
Tegenwoordig is alles anders: de kennis is breder, producten zijn makkelijker te verkrijgen en de middelen zijn minder schadelijk voor de gezondheid. Make up is als magie. Het verbergt oneffenheden en accentueert de mooiste kenmerken in je gezicht naar voren.